Cúng Quan Hành khiển ngoài trời (Bộ mã 1 mũ + Mâm Lễ)
Theo cổ truyền thì mỗi năm Thiên đình lại thay toàn bộ
quan quân trông nom công việc dưới hạ giới, đứng đầu là một ngài có vị trí như
quan toàn quyền. Năm nào quan toàn quyền giỏi giang anh minh, liêm khiết thì hạ
giới được nhờ như: được mùa, ít thiên tai, không có chiến tranh, bệnh tật,
trong quan lại ít tham nhũng, đất nước thanh bình nhiều nhân tài,...; Trái lại,
gặp phải ông lười biếng, kém cỏi, tham lam, hay ăn của đút thì hạ giới chịu mọi thứ khổ, như nạn chạy
chức quyền, tham ô, tiêu pha tiền thuế của dân sắm sanh vô bổ ... Mỗi năm có
một vị, sau 12 năm thì các vị Hành khiển sẽ luân phiên trở lại. Mười hai vị
Hành khiển và Phán quan gồm:
 |
| Mâm lễ dâng cúng Quan Hành khiển giao thừa |
*Năm Sửu: Triệu Vương Hành Khiển, Tam thập lục
phương Hành Binh chi Thần, Khúc Tào Phán quan.
- Năm Dần: Ngụy Vương Hành Khiển, Mộc Tinh chi Thần, Tiêu Tào Phán quan.
- Năm Mão: Trịnh Vương Hành Khiển, Thạch Tinh chi Thần, Liêu Tào Phán quan.
- Năm Thìn: Sở Vương Hành Khiển, Hỏa Tinh chi Thần, Biểu Tào Phán quan.
- Năm Tỵ: Ngô Vương Hành Khiển, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.
- Năm Ngọ: Tấn Vương Hành Khiển, Thiên Hao chi Thần, Nhân Tào Phán quan.
- Năm Mùi: Tống Vương Hành Khiển, Ngũ Đạo chi Thần, Lâm Tào Phán quan.
- Năm Thân: Tề Vương Hành Khiển, Ngũ Miếu chi Thần, Tống Tào Phán quan.
- Năm Dậu: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần, Cự Tào Phán quan.
- Năm Tuất: Việt Vương Hành Khiển, Thiên Bá chi Thần, Thành Tào Phán quan.
- Năm Hợi: Lưu Vương Hành Khiển, Ngũ Ôn chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan.
Giây phút giao thừa còn gọi là “trừ tịch” là trừ tà ma
đến quấy đảo; Lễ trừ tịch còn là lễ để "khu trừ ma quỷ", do
đó có từ "trừ tịch". Lễ trừ tịch cử hành vào lúc giao thừa
nên còn mang tên là lễ giao thừa.Nên giờ đó các gia đình thường dung các vật
dụng để khua động đuổi ma tà đi như đốt pháo, gõ nồi xoong…hoặc khua chuông
trống vang lên (Để “trừ tịch” cho cả một quốc gia thường bắn pháo hoa cũng là
vì lí do đó. Sau đó chủ nhà ra khấu lễ, rồi mọi người trong gia đình lễ theo,
thành tâm cầu xin vị tân vương hành khiển phù hộ độ trì cho một năm nhiều may mắn.
Các chùa chiền,đình, đền, miếu vào đúng giờ giao thừa cũng tiến hành cúng lễ: ở
chùa lễ vật dâng cúng Tam bảo là đồ cha,
còn đền, đình, miếu…. là lễ măn. Ngày nay, vẫn giữ phong tục cúng giao thừa với sự thành kính như xưa nhưng bàn thờ thì
giản tiện hơn, thường đặt ở ngoài sân hay trước cửa nhà, đồ dâng cúng cũng đơn
giản với lòng thành tâm còn đồ cúng thì gia đình mỗi khác, cúng chay hay mặn.
Cúng lễ giao
thừa?Ở ngoài trời ( Sân nhà, trước cổng, sân thượng cao nhất…) các gia đình đưa lễ vật dâng cúng: tùy theo từng gia đình, nhưng lễ vẫn có đồ chay hoặc mặn: như xôi gà, bánh trái, hoa quả, toàn đồ ăn nguội ra ngoài trời cúng, với lòng thành tiễn đưa người nhà trời đã cai quản mình năm cũ và đón người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ cai quản hạ giới năm nay.
Sửa lễ cúng giao thừa
Người ta cúng giao thừa tại các chùa, đình, miếu, các văn chỉ trong xóm cũng như tại các tư gia. Bàn thờ giao thừa được lập tạm nhưng trang trọng được kê ra nghênh đón:
Lễ vật cúng giao thừa gồm:
+Có lọ cắm hương, đèn dầu hoặc nến.
+Cúng con gà trống mới biết gáy. Có nơi còn cúng cái thủ lợn?
+Đĩa xôi/Bánh chưng
+Mứt kẹo
+Trầu cau
+Hoa quả
+Rượu nước
+Vàng mã
+Mã chiếc mũ của quan Ðại Vương hành khiển.
Tuy nhiên, trong văn hóa truyền thống của người Việt, người ta vẫn dùng gà trống để cúng. Người Việt quan niệm gà trống là biểu tượng của ngũ đức: Văn, võ, dũng, nhân, tín. Bông hoa hồng đỏ trên miệng gà là hình ảnh tượng trưng cho ông mặt Trời. (Tuy nhiên không cúng những năm có chi Dậu không cúng gà; chi Hợi không cúng thủ lợn…).
Lễ trừ tịch còn là lễ để "khu trừ ma quỷ", do đó có từ "trừ tịch". Lễ trừ tịch cử hành vào lúc giao thừa nên còn mang tên là lễ giao thừa. Tuy nhiên đã là lễ nghi thì càng đơn giản và tiết kiệm là tốt nhất vì ngày xưa còn mê tín và si mê ngày nay khoa học phát triển nên chỉ giữ nghĩa còn lễ càng giảm càng tốt? Không nên quá lo chu toàn cho lễ mà tốn kém về kinh tế?
Lễ cúng Thổ Công
Sau khi cúng giao thừa xong, các gia chủ cũng khấn Thổ
Công, tức là vị thần cai quản trong nhà/cơ quan đơn vị mình. Lễ vật cũng tương
tự như lễ cúng giao thừa.Khi dâng Thổ công thì cúng tổ tiên luôn vào chính thời khắc giao thừa vừa tới, nhằm cầu xin Thổ công và các Quan và Tổ tiên phù hộ độ trì cho gia đình mình gặp những điều tốt lành trong năm mới đến. Mâm lễ bao gồm các món ăn mặn ngày Tết được chế biến tinh khiết, trang nghiêm, bao gồm: Trên ban thờ chính của gia đình: Lễ ngọt và chay: Hương, hoa, đèn nến; Bánh trưng, kẹo; Mứt Tết; Rượu/bia (Không mở nút) ...Bên dưới có mâm lễ mặn; Giò - chả; Xôi gấc đỏ; con gà; Các món ăn mặn khác tùy theo nhu cầu của gia đình.(Các gia đình tu Phật thì có mâm lễ chay dâng cúng).
Khi cúng Giao thừa trong nhà, tất cả các thành viên trong gia đình đứng trang nghiêm trước bàn thờ, khấn tổ tiên để xin được các cụ phù hộ độ trì trong nhà mới, cầu an khang thịnh vượng, sức khỏe tốt. Trước khi khấn Tổ tiên để mời tiền nhân về ăn Tết cùng với con cháu hậu thế, các gia chủ khấn Thổ Công, tức là vị thần cai quản trong nhà (thường bàn thờ tổ tiên ở giữa, bàn thờ Thổ Công ở bên trái) để xin phép cho tổ tiên về ăn Tết.
Sau khi đã gần hết hương, gia chủ xin hạ lễ thụ lộc (Lễ ngoài trời thì hóa mã thu lễ ; mâm cúng dưới xin hưởng lộc) cả gia đình quây quần bên mâm cơm khai xuân mở ngày đầu năm; chúc nhau một năm an khang thịnh vượng gia đình hạnh phúc và phát triển. Và Ông Bà Cha Mẹ mừng tuổi các con các cháu vào chính thời khắc này là vui nhất?
Mâm cỗ cúng ở 3 miền: Mâm cỗ 3 miền có hương vị khác
nhau?
Miền Bắc:
Bát gồm: Bát móng giò hầm măng lưỡi lợn, bát bóng nấu thập cẩm, bát miến nấu lòng gà, bát mọc.Đĩa gồm: Đĩa xôi/bánh chưng, đĩa thịt gà luộc, đĩa thịt đông, đĩa giò lụa, đĩa giò xào, thêm đĩa nộm và đĩa dưa hành muối. Thịt gà dùng trong ngày năm mới phải là thịt gà trống thiến được làm sẵn từ chiều 30 hoặc gà cúng tất niên.
Miền Trung: Mâm cỗ có cả bánh chưng, bánh tét và có nhiều món ăn được chế biến gồm đủ các thành phần để có bữa cỗ “hào soạn” gồm: đĩa dưa món, đĩa giò lụa Huế, đĩa thịt đông, đĩa gà bóp rau răm, đĩa chả Huế, đĩa thịt heo luộc, giá chua, bát ninh măng khô, bát miến Huế, đĩa cá chiên, hay đĩa ram…
Ở nhiều nơi, người ta còn làm cả các món: Cuốn diếp
gỏi ngó sen, gỏi bao tử, bánh răng bừa hay các món đặc biệt xà lách gân bò, chả
tôm, nem lụi… để dâng lên tổ tiên ngày tết.
Miền
Mấy tục lệ trong đêm trừ tịch
Sau khi làm lễ giao thừa, còn có tục lệ truyền đến
nay, từ thôn quê đến thành thị, vẫn còn nhiều người tôn trọng thực hiện.Trước tiên đi Lễ chùa, đình, đền: Lễ giao thừa ở nhà xong, người ta kéo nhau đi lễ các đình, chùa, miếu, điện để cầu phúc, cầu may, để xin Phật, Thần phù hộ độ trì cho bản thân và gia đình và nhân dịp này người ta thường xin quẻ thẻ đầu năm.
Kén hướng xuất hành: Khi đi lễ, người ta kén giờ và hướng xuất hành, đi đúng hướng đúng giờ để gặp may mắn quanh năm.
Hái lộc: Ði lễ đình, chùa, miếu, điện xong người ta có tục hái trước cửa đình, cửa đền một cành cây gọi là cành lộc mang về ngụ ý là "lấy lộc" của Trời đất Thần Phật ban cho. Cành lộc này được mang về cắm trước bàn thờ cho đến khi tàn khô. (Tục lệ này nhiều nơi đã bỏ vì ảnh hưởng đến môi trường; thay bằng nhà chùa, đình, đền…phát lộc bánh kẹo hoặc bao diêm… để lấy may đầu xuân); còn một vài nơi còn lấy Hương lộc:thay vì hái cành lộc bằng cách đốt một nắm hương, đứng khấn vái trước bàn thờ, rồi mang hương đó về cắm và bình hương bàn thờ nhà mình. Ngọn lửa tượng trưng cho sự phát đạt được lấy từ nơi thờ tự về tức là xin Phật, Thánh phù hộ cho được phát đạt quanh năm.
Xông nhà:
Thường người ta kén một người "hợp" trong gia đình ra đi từ trước giờ “trừ tịch”, rồi sau lễ “trừ tịch” người đó đi ra chùa, đình, miếu…rồi mang lộc về. Lúc trở về đã sang năm mới và ngưòi này sẽ tự "xông nhà" cho gia đình mình, mang sự tốt đẹp quanh năm về cho gia đình. Nếu không có người nhà dễ vía người ta phải nhờ người khác trong cùng thôn, xóm, tổ dân phố “tốt vía” để sớm ngày mồng một đến xông nhà trước khi có khách tới chúc tết, để người này đem lại sự may mắn dễ dãi.Khi khách đến “xông nhà”thường có phong bao lì xì gia chủ, chủ nhà nên có “phong bao mừng lại” theo tục lệ “khách mừng 1 chủ nhà mừng 3”.
Văn khấn lễ giao thừa ngoài trời năm 2018 Mậu Tuất:
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
- Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
- Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
- Ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển
- Đương niên Việt Vương Hành khiển
cùng với Thiên Bá chi thần và Thành Tào phán quan. năm Mậu Tuất
- Các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Táo quân
chư vị Tôn thần.
Nay là Phút giao thừa năm 2018 đã tới.
Chúng con là: .........................
Ngụ tại: ..................................
Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi,
đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng cah tân. Nay ngài Thái tuế tôn
thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ
yêu nghiệt. Quan cũ về triều để khuyết lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay,
thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm,
sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng
Phật Thánh dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai, ngài
Tân niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần, Ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị
Đại Vương, Ngài bản xứ thần linh Thổ địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ
phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các bản gia Táo quân và chư vị thần linh
cai quản ở trong xứ này, Cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ: Minh niên khai thái, trú dạ cát
tường. Thời thời giữ được bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng.
Cẩn cáo.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Dưới đây là bài cúng giao
thừa trong nhà cho năm 2018 tết Mậu Tuất , năm con chó.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
Các cụ tổ tiên nội, ngoại chư vi tiên linh
Nay phút giao thừa đã tới, năm cũ đã qua
Giây phút đầu tiên của mùa xuân năm 2018
Chúng con là … đồng gia quyến đẳng
Ngụ tại số nhà… phố(ngách)….phường….quận…
Phút giao thừa vừa tới, nay theo vật luật, Tống
cựu, nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán.
Chúng con thành tâm, sửa lễ du đăng, hương, hoa,
quả, vật phẩm, nghi lễ cung trần, bày lên trước án, cúng dàng Phật Thánh dâng
hiến Tôn thần, tiến cúng tổ tiên, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con xin kính mời:
Ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương
Ngài bản xứ thần linh Thổ địa, Phúc đức chính thần.
Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch tài thần, các ngài bản gia Táo quân và
các chư vị thần linh cai quản ở khu vực này.
Cúi xin: Chư vị
giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ Tiên linh Cao tằng Tổ thảo,
Cao tằng Tổ tỷ, Bá, Thúc, Huynh, Đệ, Cô, Di, Tỷ, Muội, nội ngoại tôc, chư vị
hương linh, cúi xin giáng về linh sang, hâm hưởng lễ vật.
Chúng con lại mời chư vị vong linh Tiền chủ, Hậu
chủ, Y, thảo phụ mộc ngụ trong đất trời này.
Nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm
ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cầu cho toàn gia đình chúng con: Minh Niên
khang thái, trú dạ cát tường, mạnh khỏe vui tươi, lộc tài vượng tiến, gia đạo
hưng long, quế hòe tươi tốt, vạn sự hanh thông.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
(Ngô Lê Lợi-1/2/2018)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét